“Çevrimiçi Seanslar Daha Güvenilir”

ROPÖRTAJ: CEREN GÜLÜM

Eğitimini Mersin Toros Üniversitesi Psikoloji lisans programında tamamlayan Psikolog Yalçın Ünlü, bir psikoloğun felsefen kopmaması gerektiği düşüncesiyle yola çıkarak Mersin Üniversitesi’nde Felsefe ana bilim dalını sürdürmektedir. Yalçın Ünlü ile çevrimiçi ve yüz yüze danışma faaliyeti hakkında bilinmesi gereken önemli hususlara değindik. Söyleşide psikologların danışanları ile gerçekleştirdikleri çevrimiçi faaliyetinin terapi değil, bir yöntem olduğunu belirten Ünlü, özellikle de psikologların danışanları ile yaptıkları çevrimiçi faaliyeti hakkında bilinen yanlışları düzeltti.

‘’ Çevrimiçi faaliyeti yeni değil, eskilere dayanan bir süreçtir’’

Baktığımız zaman çevrimiçi faaliyeti son iki- üç senedir internet çağında çok moda olmuş gibi görünüyor; ama çevrimiçi faaliyeti daha eskilere dayanıyor. Danışanlarımız ile gerçekleştirdiğimiz çevrimiçi faaliyetinin aslında daha eskilere dayandığına dair yaşanmış bir örnek verecek olursam; Psikoloji biliminde çok önemli bir yere sahip olan Sigmund Freud’un danışanları ve Doktor Fliess ile mektup üzerinden soru cevap şeklinde gerçekleştirdiği terapi olur diyen Yalçın Ünlü: ‘’Sigmund Freud’un yönteminde danışanla karşılıkla durmak yerine danışanının uzandığı divanın arkasına geçerek ve dolayısıyla jest-mimiklerini görmeksizin ilerlettiği bir terapi yöntemi vardır. Yani baktığımız zaman çevrimiçi faaliyetinin 1960’lı yıllara dayandığını söylemek mümkündür’’dedi.

‘’ Çevrimiçi olarak yürüttüğümüz seanslarda başarı sağlayabiliyoruz’’

Bir psikolog için danışanıyla gerçekleştireceği çevrimiçi faaliyeti , bütün teknikleri uygulayabileceği bir yöntemdir. Dolayısıyla terapisini danışanıyla skype üzerinden karşılıklı konuşma şeklinde yapan Ünlü, hem kendisinin hem de danışanının kamerasının aktif

olmasına dikkat ettiğini vurguladı. Psikolog Yalçın Ünlü , Danışanları ile gerçekleştirdiği çevrimiçi faaliyetinin olumlu sonuçlarına şu sözleriyle devam etti: ‘’Bu yüzden danışanımın yüzünü , jest ve mimiklerini çok net bir şekilde görüyorum. Ve aldığım çoğu danışanımda çevrimiçi yönteminin çok daha efektif olduğunu gördüm. Deneyimlerimden yola çıkarak çevrimiçi faaliyetine ön yargıyla yaklaşılmasının manasız olduğunu anladım. Çevrimiçi yöntem yüz yüze terapi kadar faydalı diyen Ünlü, çevrimiçi yöntemin bir kez daha olumlu sonuçlar verdiğini’’yineledi.

Online ortam danışanlar ile terapistler arasında sağlam ve destekleyici bir ilişki oluşturmaya karşın bir engel oluşturdu mu? Eğer bu engeller oluşmuş ise açıklar mısınız?

‘’İnsan insanın eylemi olduğu için yabancı yerlerde açılmamız zor’’

Her psikoloğun başlangıçta çevrimiçi seansa karşı bir ön yargısı vardır. Danışanlarla çevrimiçi seansı nasıl yürüteceğimiz ile ilgili elbette zihnimizde bir soru işareti oluşuyor. Fakat çevrimiçi seansımıza başladıktan sonra yine danışanlarımızla aktif bir şekilde iletişime geçtiğimizi gördük. Danışanlarımızın yüzünü , jest ve mimiklerini yine görmüş olduk diyerek çevrimiçi seansın avantajını açıklayan Ünlü: ‘’Çevrimiçi seanslarda danışanlar güvenli bölgesinden yani oturduğu yerden risksiz ve rahat bir şekilde paylaşımlarda bulunmaktadır. Ne olursa olsun psikoloğun ofisi yabancı bir yerdir. Dolayısıyla insani bir eylem olarak insanların yabancı yerlerde paylaşımda bulunması (açılması) zordur. İşte bu yüzden çevrimiçi seans , danışanların daha güvenirli ve rahat bir şekilde paylaşımda bulunabilecekleri bir yerdir’’dedi.

Çevrimiçi yöntem ile geleneksel terapi arasındaki en temel fark nedir? Ve her iki terapi tekniğinde de yapılandırılan seansların ve elde edilen sonuçların neler olduğuna değindikten sonra elde edilen sonuçlar karşısında tepkilerinizi, düşüncelerinizi ifade eder misiniz?

Soruna kendi deneyimlerimden yola çıkarak cevap vereceğim diyen Yalçın Ünlü: ‘’Danışanlarımla yaptığım çevrimiçi seanslar yüz yüze seanslara göre daha uzun soluklu oluyor. Yani yüz yüze yaptığım seanslarda danışanım ikinci görüşmeye bile işlerinden, yorgunluğundan veya müsait olup olmama durumundan dolayı gelmeyebiliyordu. Fakat yaptığım çevrimiçi seanslarda danışanımı ikinci görüşmede de çok rahat görebiliyorum’’dedi. Dolayısıyla çevrimiçi yöntem danışana göre daha kolay ulaşılabilir olduğunu ve daha az çaba sarf ettirdiğini dile getiren Ünlü, aynı zamanda çevrimiçi seansın daha çok fayda sağladığını tekrardan belirtti.

Psikologların çevrimiçi yöntemi sırasında önem vermesi gerektiği hususlar nelerdir? Ayrıca çevrimiçi yöntemi için gereken etik kuralları da söyler misiniz?

‘’Çevrimiçi seanslarda onay formları verilmiyorsa profesyonellikten ve güvenirlikten bahsedemeyiz’’

Bir psikolog çevrimiçi seans yapacaksa eğer sürecin kesintiye uğramamasına dikkat etmesi gerekir. Süreç sürekli olarak kesintiye uğrarsa seans odağından çıkacağına dikkat çeken Ünlü: ‘’Psikologlar danışanlarıyla aralarındaki iletişimi odak noktalarından çıkarırlarsa bu seans olmaktan çıkar.

Dolayısıyla başlangıçta mühim olan seansın sürekliliğidir. İnternet, seans esnasında kesintiye uğramamalı ve akışta olmalıdır. Ve olabildiğince hem danışan psikoloğu hem de psikolog danışanı net bir şekilde duyabilmeli ve görebilmelidir’’dedi. Ayrıca etik sınırlar konusunda da şunları belirtmeliyim diyerek sözlerine eklemeler yapan Psikolog Yalçın Ünlü, çevrimiçi seanslarda bir psikoloğun danışanlarına gizliliğin, güvenin garanti altına alınmasını taahhüt etmesi gerektiğini dolayısıyla çevrimiçi onay formu üzerinden hem etik sınırları belirtmesi hem de danışanın ve kendisinin imzasının olması gerektiğine dikkat çekti.

Danışanlar çevrimiçi yönteminin kendileri için uygun olup olmadığını nereden bilebilir?

‘’Danışanlar çevrimiçi seans yapacakları psikologlardan mutlaka diploma göstermelerini istemeliler’’

Danışanların çevrimiçi yöntemi deneyimlemeden bilemeyeceklerini söyleyen Yalçın Ünlü: ‘’Psikologlar çevrimiçi süreci hakkında sürekli olarak danışanlarını bilgilendirmesi gerekir. Bu konuda sorumluluğu psikoloğun üstlendiğini belirtmeliyim. Seanslar maksimum 50 dakika ile 70 dakika arasında sürebilir. Seanslar esnek olmalıdır. Katı bir sınırlılık olmamalıdır. Ve danışanlar çevrimiçi seans hakkında merak ettiklerini psikologlarına kesinlikle danışmalılar veyahut sormalılar’’dedi. Ayriyeten danışanların üzerine düşen sorumluluklardan da bahsetmesi gerektiğini söyleyen Ünlü , danışanların çevrimiçi seans yapacakları psikoloğa mutlaka diplomasının olup olmadığını sormalarını , psikoloğun diplomasını göstermesini istemelerini ve çevrimiçi seans konusunda psikologlar, psikiyatristler ve psikolojik danışmanlar dışında başka meslek gruplarına güvenmemeleri gerektiğini ileri sürdü.

Son olarak çevrimiçi seansından tamamen farklı olan yüz yüze terapinin avantajlarına ve dezavantajlarına değinerek her iki terapi tekniğinde izlenen süreci kendi bakış açınızla anlatır mısınız?

‘’Psikologlar danışanlarının yakınları tarafından oldukça fazla tacize uğruyor’’

Özellikle hem çevrimiçi seansın hem de yüz yüze seansın aynı efektifliğe sahip olduğunu ve iki seansın da birbirinden avantajlı durumların olduğunu açıklayan Psikolog Yalçın Ünlü:‘’Çevrimiçi seanslar daha ulaşılabilir ve daha makul olduğu için daha fazla kişiye ulaşılabilir. Yüz yüze seanslar ise psikologlara deprasif , anksiyete(kaygılı) ve çeşitli psikoloji rahatsızlığı olan bireylerin evinden ve güvenli alanlarından çıkarak yani bunun için bir eylemde bulunarak aslında bir iyileşme sürecine girdiklerini gösterir. Dolayısıyla danışanın bunun için verdiği çaba psikoloğun seansını daha olumluya götürür. Ve bu sayede psikolog daha hızlı çözümlemeye kavuşmuş olur. Yalnız şunu da belirtmem gerekiyor ki , psikologların danışan yakınları tarafından uğradığı taciz ve riskli durumlarla karşı karşıya gelmesi nedeniyle çevrimiçi seansı psikologlar için daha az risk barındırıyor ve psikologların daha rahat olmasını sağlıyor’’diyerek sözlerini burada sonlandırdı.